Առաջադրանք 1
«Ժամանակ անիշխանության»
Ներկայացնել Խոսրով Երկրորդ, Անակ Պարթևի հարաբերությունները:
Երբ հայոց գահին նստում է Խոսրով 2-րդը, պարսից արքան Հայաստան է ուղարկում Անակ Պարթևին, որպեսզի սպանի Խոսրովին։ Անակը ներկայանում է հայոց արքա Խոսրովին, իբր թե խուսափել է պարսից հետապնդումներից, և Խոսրովը նրան իր ընտանիքով ապաստան է տալիս։ 3 տարի անց Անակը դավադրաբար սպանում է Խոսրովին, իսկ Անակին սպանում են հայ զորականները։ Խոսրով 2-րդի որդի Տրդատին փախցնում են Հռոմ, իսկ Անակի որդի Գրիդորին՝ Կապադովկիա։
Հիմնավորել «Ժամանակ անիշխանության» ժամանակաշրջանը;
260-ական թվակաների կեսերից հայոց գահը զավթում են պարսից դրածո մի քանի թագաժառանգներ, դրա համար այդ ժամանակահատվածը կոչվել է «Ժամանակ անիշխանության»։
Պատմել զրադաշտականության մասին:
Զրադաշտականություն – հին իրանական դուալիստական կրոն, որը ծագել է ք.ա. 10-7-րդ դարերում Զրադաշտ (Զարատուշտրա) մարգարեի քարոզչության արդյունքում: Նա իրեն հռչակել էր գլխավոր աստծո՝ Ահուրամազդայի պատգամաբեր և մերժում էր հին աստվածություններ հանդիսացող դևերի պաշտամունքը: Նրա գրչին են վերագրում զրադաշտականների սուրբ գիրքը՝ «Ավեստայի» հնագույն մասը: Զրադաշտականության կենտրոնական գաղափարը երկու հավերժ հակադիր ուժերի՝ Ահուրամազդայի և Ահրիմանի, չարի ու բարու սկզբների պայքարի ճանաչումն է: Ահուրամազդան մարմնավորում է լույսը, բարին, ճշմարիտը և կյանքը, իսկ Ահրիմանը կամ Անհրա-Մայնյուն՝ խավարը, չարը, սուտը և մահը: Նրանց պայքարի ասպարեզը աշխարհն է, որը վերջիվերջո պետք է ավարտվի բարու սկզբի հաղթանակով:
Աղբյուրները՝ Հայոց պատմություն, էջ 126-127, Զրադաշտականություն,
Առաջադրանք 2
Տրդատ Երրորդի գահակալությունը
Հիմնավորել Տրդատ Երրորդի մեծ պատիվների արժանանալը, հռոմեական կայսեր կողմից:
Տրդատը Հռոմում գտնվելիս ըմբշամարտի ասպարեզում հաղթել է օլիմպիական խաղերում։ Նա նաև մեծ սխրագործություններ է կատարել մարտադաշտում։ Ամենահիշարժանը նրա հաղթական մենամարտ էր գոթերի իշխանի նկատմամբ։ Դրա համար հռոմեական կայսրը թագադրում է Տրդատին և պարգևներով ու օգնական զորքով ճանապարհում Հայաստան։
Ներկայացնել կապը այս անձանց , հասկացությունների հետ Գրիգոր Լուսավորիչ, Հռիփսիմյաց կույսեր, քրիստոնեություն:
Գրիգոր լուսավորիչը Անակ Պարթևի որդին էր, ով սպանել էր Խոսրով 2-րդին՝ Տրդատի հորը։ Դրա համար Տրդատը նրան բանտարկում է Խոր Վիրապում։
Հռոմեցիների հետապնդումներից փախչելով՝ Հռիփսիմյանց կույսերը հասնում են Հայաստան։ Տրդատը սիրահարվում է Հռիփսիմեին, սակայն Հռիփսիմեն մերժում է արքայի սերը։ Հռիփսիմեն և մյուս կույսերը նահատակվում են, և դրա պատճառով Տրդատը ծանր հիվանդանում է։ Նրա քույր Խոսրովիդուխտին տեսիլք է երևում, որ Տրդատին և մյուս հիվանդներին կարող է բուժել միայն Գրիգորը։ Տրդատը հրամայում է ազատել նրան բանտից։ Խոր Վիրապից դուրս գալով՝ Գրիգորը բուժում է թագավորին ու պալատականերին և սկսում է քարոզել քրիստունեություն։
Ներկայացնել Մծբինի պայմանագրի նշանակությունը հայերի համար:
298 թ․ Մծբինում կնքվում են հռոմեապարսկական 40 ամյա խաղաղություն պայմանագիրը։ Մեծ հայքի թագավորությունը վերականգնում է իր ամբողջականությունը։ Տրդատ 3-րդ մեծը վերջնականապես հաստատվում է հայոց գահին։
Աղբյուրները՝ Հայոց պատմություն,, էջ 128-130, Հայ հին վիպաշխարհ,
Մարկ Բուդաղյանի Ուսումնական Բլոգ 